Reklamowanie wyrobów medycznych od 1 stycznia 2023 – część 2

W pierwszej części artykułu wskazano, czym są wyroby medyczne i jak ich rodzaje wpływają na ograniczenia reklamy. A czym dokładnie jest reklama? Ustawa nie wprowadza definicji legalnej reklamy. W tym zakresie jest jednak bogate orzecznictwo sądów powszechnych i administracyjnych.

Który post, rolka, film będzie reklamą?

Podstawowym wyznacznikiem, czy dany przekaz (post, rolka, filmik) będzie uznany za reklamowy, zdecyduje to, czy zachęca on do kupna towaru lub usługi, ale również czy ma na celu zwiększenie sprzedaży po stronie podmiotu oferującego towar czy usługę.

Wypowiedź w takim poście czy rolce będzie uznana za reklamę wtedy, gdy nad warstwą informacyjną przeważać będzie zachęta do nabycia towaru. Mówiąc inaczej: jeśli taki właśnie cel przyświeca nadawcy wypowiedzi i tak odbiera ją przeciętny odbiorca, do którego została skierowana. W takim tonie wypowiedział się Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 2.10.2007r. sygn. akt: II CSK 289/07. 

Dodatkowo warto podkreślić, iż przekaz stanowi reklamę wtedy, gdy istnieje faktyczna możliwość zidentyfikowania konkretnego wyrobu medycznego – jest to kryterium pozwalające ustalić granicę pomiędzy reklamą a informacją. Identyfikacja nie musi być możliwa wyłącznie bezpośrednio, wystarczająca jest bowiem sama pośrednia możliwość określenia konkretnego wyrobu, poprzez np. pokazanie charakterystycznego dla niego opakowania. Reklamą wyrobu medycznego będzie zatem taki przekaz, który odnosi się do konkretnego, łatwego do zidentyfikowania wyrobu.

Reklamą wyrobu nie będzie zatem pokazanie zabiegu peelingu kosmetycznego. Ale już popularny zabieg powiększania ust przy użyciu charakterystycznej strzykawki z płynem w środku może sugerować, że mamy do czynienia z wyrobem medycznym w postaci kwasu hialuronowego – tym samym taki przekaz będzie reklamą.

Nie wystarczy zatem tylko pominąć nazwę wyrobu, bo cała pokazana procedura może nie budzić wątpliwości, że przy zabiegu używany jest konkretny znany wyrób medyczny.

Czy reklamy sprzed 1 stycznia 2023r. trzeba usunąć z social mediów?

Jeśli rozpowszechnianie reklamy rozpoczęło się przed 2023 r., może być ona nadal rozpowszechniana, ale nie dłużej niż do dnia 30 czerwca 2023 r. Zapewnia to tzw. okres przejściowy ustawy. 

Po 1 stycznia rozpowszechniana reklama będzie już musiała spełniać nowe standardy. Pytanie, co z reklamami, które udostępnione zostały wcześniej na profilach społecznościowych czy YouTube? Moim zdaniem, jeśli nie będzie można ich edytować, będą musiały został usunięte. Jeśli bowiem przeciętny odbiorca i laik będą mogli poprzez zwykłe kliknięcie odtworzyć reklamę, która nie będzie zgodna z nowymi przepisami – to niewątpliwie mamy do czynienia z naruszeniem ustawy. Wprawdzie z nieoficjalnego stanowiska organu kontrolującego wynika, że nie będzie on skupiał się na „starych postach”, to jednak brakuje gwarancji, że nadawca reklamy nie zostanie pociągniętym do odpowiedzialności.

Jeśli nie zakaz, to jakie ograniczenia?

Przede wszystkim należy wskazać, że przekaz reklamy powinien być zrozumiały dla każdego i nie może on wprowadzać w błąd. Od 1 stycznia 2023 r. nie będzie można wykorzystywać wizerunku lekarzy, pielęgniarek, farmaceutów. Zabronione będzie pokazywanie aktorów w sposób, który sugeruje, że wykonują oni zawody medyczne. Reklama wyrobu medycznego, kierowana do publicznej wiadomości, nie będzie mogła:

• wykorzystywać wizerunku osób wykonujących zawody medyczne lub podających się za takie osoby lub przedstawiać osób prezentujących wyrób w sposób sugerujący, że wykonują taki zawód,
• zawierać bezpośredniego wezwania dzieci do nabycia reklamowanych wyrobów lub do nakłonienia rodziców lub innych osób dorosłych do kupienia im reklamowanych wyrobów,
• dotyczyć wyrobów przeznaczonych do używania przez użytkowników innych niż laicy.

Istotna będzie treść ostrzeżenia w reklamie wyrobu medycznego – przeznaczonego do używania dla laików. Będzie ona zależała od tego, czy dla danego wyrobu zostały zidentyfikowane przeciwwskazania. 

Zgodnie z projektem rozporządzenia wykonawczego do ustawy w sprawie wyrobów medycznych z dnia 28 lipca 2022 r. reklama powinna zawierać ostrzeżenie o treści: „To jest wyrób medyczny. Dla bezpieczeństwa używaj go zgodnie z instrukcją lub etykietą. W przypadku wątpliwości skontaktuj się ze specjalistą” – w przypadku wyrobów, dla których nie zidentyfikowano przeciwwskazań. Natomiast w przypadku wyrobów, dla których zidentyfikowano przeciwwskazania, na końcu ww. treści ostrzeżenia powinien zaleźć się dodatkowy fragment: „(…) gdyż ten wyrób medyczny może nie być odpowiedni dla Ciebie”.

Wytyczne w odniesieniu do danej formy reklamy

W rozporządzeniu wykonawczym przewidziano również sposób wyświetlania lub odczytywania ostrzeżenia w zależności od formy danej reklamy. W przypadku reklamy w formie dźwiękowej ostrzeżenie powinno być odczytane w sposób wyraźny, w języku polskim, a czas trwania przekazu tego ostrzeżenia nie może być krótszy niż 8 sekund.

W przypadku reklamy w formie audiowizualnej ostrzeżenie umieszcza się w dolnej części reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 20% jej powierzchni. Dalej umieszcza się je w taki sposób, aby tekst wyróżniał się od tła płaszczyzny, był widoczny, czytelny i nieruchomy, umieszczony poziomo (przy czym odległość liter od dolnej i górnej krawędzi tła płaszczyzny reklamy nie może być większa niż 1/2 wysokości liter, a odległość między wierszami napisu nie może być większa niż wysokość liter). Tu też ostrzeżenie musi być odczytane w sposób wyraźny, w języku polskim i ukazywać się na ekranie nie krócej niż 8 sekund.

Natomiast w przypadku reklamy w formie wizualnej ostrzeżenie powinno znaleźć się w dolnej części reklamy, na płaszczyźnie stanowiącej nie mniej niż 10% jej powierzchni. Dodatkowo powinno być umieszczone w taki sposób, aby tekst wyróżniał się od tła płaszczyzny, był widoczny, czytelny, nieruchomy, umieszczony poziomo, przy czym odległość liter od dolnej i górnej krawędzi tła płaszczyzny reklamy nie może być większa niż 1/2 wysokości liter, a odległość między wierszami napisu nie może być większa niż wysokość liter.

Przepisy o reklamie wyrobów znajdą zastosowanie do szerokiego katalogu działań marketingowych, takich jak:

• opinie użytkowników wyrobów kierowane do publicznej wiadomości, jeżeli osoby te otrzymują z tego tytułu jakiekolwiek korzyści (np. działalność blogerów, vlogerów oraz influencerców),
• sponsorowanie targów, pokazów, wystaw, prezentacji, konferencji, zjazdów i kongresów naukowych przeznaczonych dla osób wykonujących zawód medyczny lub prowadzących obrót wyrobami,
• reklama działalności gospodarczej, zawodowej, w której wykorzystuje się wyroby medyczne do świadczenia usług (w tym również wynajem wyrobów).

Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat prowadzenia gabinetu medycyny estetycznej, to koniecznie obejrzyj szkolenie.